Kapadokya dediğimizde muhtemelen hepimizin aklında ilk canlanan fotoğraf karesi Peri Bacaları ve gökyüzünü süsleyen devasa balonlar oluyordur. Oysa Kapadokya’da gezilecek yerler aslında çok fazla.
60 milyon yıl önce Erciyes, Güllüdağ ve Hasandağı’nın saçtığı küller ve püskürttüğü lavların meydana getirdiği bu yumuşak tabakaların çok uzun yıllar sonucunda yağmurun, aynı zamanda da rüzgarın sayesinde yavaş yavaş aşınıp ortaya çıkardığı Kapadokya bölgesi, gökyüzünde uçan balonlardan çok daha fazlası ve güzeli.
Persler’in ‘’Kappa Tuchia’’ dediği yani ‘’Güzel Atlar Ülkesi’’ anlamına gelen Kapadokya, bir yıl boyunca binlerce turiste ev sahipliği yapıyor. Daha önce Kapadokya’ya hiç gitmemiş ya da Kapadokya’da nereleri gezmesi gerektiğini bilmeyen ama öğrenmek isteyenlere kılavuz niteliğinde bir yazı hazırladık. Aynı zamanda da Kapadokya geziniz sırasında da MDC Hotel‘de konaklayabilirsiniz.
GÖREME
Göreme Millli Parkı adıyla da bildiğimiz, Kapadokya’ın en eski yerleşim yeri olan bu bölge, 1985 senesinde UNESCO Dünya Miras Listesi’ne girmiştir. Bakanlar kurulunun vermiş olduğu kararla, 1986 yılının ekim ayında Milli Park ilan edildi. Bu tarihten yaklaşık 33 yıl sonra da (22 ekim 2019) milli park statüsünden çıkarıldı. İç Anadolu’da Erciyes Dağı ve Hasan Dağı volkanik bölgesinde konumlanan yerin, vadi ve Peri Bacaları ile çevrelenen bir doğa harikası olduğunu söylemeye gerek yok.
7.-13. Yüzyılları arasında yaşayan Hristiyanlar, kendilerine uygulanan baskıdan kurtulabilmek veya tabir-i caizse kaçabilmek için burayı yerleşim bölgeleri olarak benimsemişlerdir.
Göreme Açıkhava Müzesi
Kapadokya’da gezilecek yerler söz konusu olunca en önemlisi Göreme Açıkhava Müzesi. Göreme Örenyeri olarak da bildiğimiz müze, 13. Yüzyıla kadar eğitimin merkezi olarak görülmüştür. Bunun nedeni ise Kayseri Psikopozu Aziz Basil’in milattan sonra 4. Yüzyılda bu bölgeye gelerek bildiklerini insanlara yaymaya ve bir süre sonra da kendi öğrencilerini yetiştirmeye başlamasıyla vadide bir manastır hayatını başlatmasından kaynaklanmaktadır. Göreme, bir kaya yerleşim yeri olarak bilinir. Bu yerleşim yerinde de kiliseler, şapeller, yemekhaneler ve oturma alanları oyularak meydana getirilmiştir. Göreme Açıkhava Müzesi’nde gezilebilen kısımlar Aziz Basil Şapeli, Azize Barbara Şapeli, Rahipler ve Rahibeler Manastırı, Karanlık Kilise, Tokalı Kilise, Çarıklı Kilise, Elmalı Kilise ve Yılanlı Kilise’dir.
Güvercinlik Vadisi
Bilinene göre bu bölgede 9. Yüzyılda güvercin yetiştiriciliği yapılmaya başlanır. Bölgede yaşayanlar, güvercin gübresinin özellikle üzüm yetiştirmede çok faydalı olduğunu görürler. Böylelikle de vadide o günden bu yana hep güvercinler yetiştirilmiş. Vadide, birçok insanın bihaber olduğu, yaklaşık 15 metrelik yükseklikten akan bir şelale de mevcut. Güvercinlik Vadisi, Uçhisar’dan başlayan, Göreme’ye kadar ulaşan yaklaşık 4 kilometrelik bir alanı kaplıyor.
Güllüdere Vadisi
Tıpkı Kapadokya’nın diğer vadilerinde olduğu gibi Güllüdere Vadisi’nde de birçok manastır, kilise ve barınma yerleriyle karşılaşırız. Burada doğa yürüyüşleri, trekking, gibi doğa sporlarını yapabilirsiniz. İki bölüme ayrılan Güllüdere Vadisi parkurunun bir kısmında, zamanında keşiş ve rahiplerin inzivaya çekildiği yerleşim alanları bulunuyor. Söz konusu yerleşim alanları kayalara oyulmuştur. Direkli Kilise, , Haçlı Kilise (Aziz Agathangelus Kilisesi), Anna Kilisesi, Ayvalı Kilise, Üç Haçlı Kilise bulunmaktadır.
Aşk Vadisi
Çok uzun yıllar önce, günümüzde Aşk Vadisi dediğimiz yer aslında bir köydü. Bu köyde de yaşayan on sülale varmış. Köyde yaşayan iki sülale arasında günün birinde kavga çıkmış, kavga yüzünden de köy ikiye ayrılmış ve insanlar birbirleriyle konuzmaz olmuş. Bir gün durumdan şikayetçi olan iki köylü, birbirine düşman iki taraftan birer genci alıp tanıştırma kararı vermişler. Gençler de birbirlerini görür görmez aşık olmuşlar. Durumu anlayan kavgalı köylüler, gençleri ayırmak için ellerinden geleni yapsalar da başarılı olamazlar. En sonunda da gençleri evlendirmeye karar verirler. Aradan zaman geçmiş, çiftin bir çocuğu olmuş. Ancak bu durum bile kavgalı aileleri barıştırmaya yetmemiş. En sonunda da oğlanı öldürmüşler. Zavallı kız, kocasının ölümüne dayanamamış ve intihar etmiş. İki aşığın ölümünden sonra da Allah’ın köyde yaşayan insanları cezalandırmak adına taş yağdırdığı söylenir. Bu taşlar, gençlerin kavuşmasına karşı gelen herkesi öldürür. Rivayete göre çiftin ruhları sık sık bu bölgeye uğrar, çocuklarla konuşurlarmış.
Aşk Vadisi, Aşıklar Vadisi veya Bağlıdere isimleri ile bilinen vadi böyle bir hikayeye sahip. Etkileyici olan tek şey hikaye değil, vadinin kendisidir. Balon turu yapmak isteyenler için de burası en güzel konumdur. Estetik görüntü ve güzellikleri sayesinde Peri Bacaları Aşk Vadisinin güzelliğine güzellik katmaktadır.
Zemi Vadisi
Kapadokya’nın en uzun parkurlarından biri konumundadır. Uzunluğu yaklaşık 5600 metre olan Zemi Vadisi adını vadinin içinden geçen Zemi Deresi’nden alıyor.
Vadi’yi gezerken erik, dur, kiraz, armut, kayısı, vişne, fındık ağaçlarıyla karşılaşırsınız. Geziniz sırasında da Sarnıç Kilisesi, El Nazar Kilisesi ve Karabulut Kilisesi, Görkündere ve Saklı Kilise karşınıza çıkar.
Uçhisar
Kapadokya’da gezilecek yerler başlığında bir diğer bölge de Uçhisar. Kapadokya’nın zirvesinde bulunan Uçhisar, güneşin doğuş ve batışı en güzel şekilde izlenebilen yerdir. En muazzam manzarası olan bölgelerin başında gelir. 11. yüzyılda Anadolu’ya göç eden Türkler, yerleşim yeri olarak burayı seçmişlerdir, fakat 12. ve 14. yüzyılları arasında ne yazık ki önemini kaybetmiştir. Zamanında stratejik konum olarak çok değerli olduğu biliniyor çünkü Persler, Kral Yolu; Selçuklular’da İpek Yolu olarak kullanmıştır.
Kale ve manzarasıyla meşhur olan Uçhisar, Karamanoğulları’nın doğu sınırı, Kadı Burhanettin Beyliği’nin ise batı sınırı olduğu için bu isme sahiptir.
Uçhisar Kalesi
Kapadokya’nın her yerinin gözüktüğü Uçhisar Kalesi, muazzam bir manzaraya sahiptir. En tepesinde bir sürü oyma küp, mezar ve sarnıç bulunmaktadır. Roma döneminden bu yana içinde oyularak yapılmış odalar, evler, sığınaklar, depolar, sarnıçlar, mezarlar, mahzenler yapılmıştır.
Uçhisar Kalesi, Kapadokya’nın birnevi en büyük Peri Bacasıdır çünkü iki adet sivri, birbirine bitişik Peri Bacası’ndan oluşur. Büyük olan Peri Bacasına ‘’Ağanın Kalesi’’, küçük olana ise ‘’Çavuşin Kalesi’’ deniyor halk arasında.
Cevizli
Bir diğer adıyla Peribacaları Deresi olarak bilinen yer, yürüyüş yapmak isteyenler için ideal noktalardan bir diğeridir. Buradaki Peri Bacaları apartmanları andırmaktadır. Peri Bacalarına oyulan oyuklar günümüzde hediyelik eşya dükkanı ve kafe olarak kullanılır.
Tığraz Kalesi
Uçhisar’ın en büyük ikinci kalesi olarak bilinir. Yamaca kurulan Tığraz Kalesi, yamaçtan aşağıya kadar 7 kat halinde inşa edilmiş, depo ve tünellerden oluşur ve ilginç bir mimariye sahiptir.
Avanos
Kapadokya’nın özellikle sanat ve turizm açısından en önemli bölgesidir. Peri Bacaları’nın biraz dışında kalsa da Kapadokya’nın diğer bölgeleri gibi burası da gezilmesi görülmesi gereken bir yerdir. Avanos bir ilçe konumundadır ve içinden Kızılırmak Nehri geçmektedir. Nehirden bölgeye gelen kırmızı toprak sayesinde kil elde ediliyor. Böylelikle bu kil ile Avanos’ta sanat oluşturuluyor. Avanos, Kapadokya’da gezilecek yerler listenizde olmalı.
Avanos aynı zamanda şarap üretimiyle de meşhur. Verimli bağlara sahip olduğu için tadı damakta kalacak lezzette şaraplar üretiliyor.
Antik döneme gidildiği zaman da Avanos’un o dönemdeki adının Vanessa, Zuwinassa veya Ouenesa olduğunu görülür. Çanak çömlek atölyeleri, seramik yapımı Hititler döneminden bu yana devam etmektedir.
Paşabağ Rahipler Vadisi
Bölgenin özelliği ise eski zamanlarda keşişlerin inzivaya burada çekilmesidir. Buraya gidip gezildiği zaman etraftaki sessizlik ve huzur görüldüğü zaman keşişlere hak vermemek olmuyor.
Etrafta birçok dut ağacı, üzüm ağaçları yer alıyor. Aynı zamanda arıcılıkla uğraşan insanları göremeniz de mümkün.
Özkonak Yeraltı Şehri
Net bir tarih olmamakla birlikte buranın milattan önce 400’lü yıllarda inşa edildiği tahmin ediliyor. Özkonak Yeraltı Şehri, yiyeceklerin kolaylıkla muhafaza edilebileceği bir yaşam alanına dönüştürülmüştür. Aynı zamanda da insanların burada barınmasına izin verilmiştir. Arkeologların verdiği bilgiye göre Özkonak Yeraltı Şehri, Hititler döneminin yerel prensliklerinin mekanı olduğu belirtilmiştir. Ondan sonra da Pers ve Helenistik dönem Roma İmparatorluğu’nun toprakları olmuştur. Zeus Mabedi’de buradadır. Roma dönemi sonrası ilk Hristiyanlar, Bizans baskısından ve Arap akınından kaçarak buraya sığınmışlardır. İnsanlar, Aziz Basil’in önderliğinde kayaları oyup kendilerine ait şehir kurmuşlardır.
Avanos Saç Müzesi
American ABCNews.com sitesinin yayınladığı ‘’Dünyanın En İlginç 15 Müzesi’’ listesinde 6. sırada bulunur. Müze aynı zamanda Guiness Rekorlar Kitabına da girmiştir. Kapadokya’da gezilecek yerler ile alakalı en ilginç ve etkileyici yerdir burası.
Peki Avanos Saç Müzesini bu kadar ilginç kılan şey nedir?
Her şey bir aşk hikayesiyle başlamıştır. Müze sahibi çömlek ustası Galip Körükçü’nün atölyesine Fransız bir kadın gelir. Her geçen gün Galip Usta ve Fransız kadın arasındaki duygusal bağ daha da kuvvetlenir. Fransız turist yaklaşık 3 ay sonra ülkesine dönmeden önce Galip Ustaya onu hatırlatacak bir hediye vermek ister ve kendi saçından bir tutam hediye eder. Galip Usta’da saçları duvara asar. Duvardaki bir tutam saçın hikayesini duyan kadınlar, atölyeye gelerek kendi saçlarından birer tutam bağışlarlar. Böylelikle de Saç Müzesi ortaya çıkar.
Bir müddet sonra Fransız kadın İstanbul’a tekrar gelir ve karşılaştığı manzara karşısında şok olur. Ne kadar arasa da kendi saç tutamını bulamaz. Söylenene göre Galip Usta, Fransız kadının bir tutam saçını sadece kendi bildiği bir yere saklamış.
Günümüzde de Avanos dendiği zaman akla ilk gelen yer Saç Müzesi’dir.
Müzeye saçlarını bağışlayan kadınların adları, soyadları ve adresleri de saçların üzerinde bulunmaktadır. Özel bilgilerin korunması amacıyla müzede fotoğraf çekilmesi yasaktır.
Zelve Açıkhava Müzesi
Ucu sivri, gövdesi geniş birçok Peri Bacalarına ev sahipliği yapar. Aynı zamanda müzenin içinde yer alan kiliseler de buranın değerine değer katıyor. Zelve Açıkhava Müzesi’nde bulunan evlerin üzerine işlenen işçilik şaheser niteliğindedir. Balıklı Kilise, Üzümlü Kilise ve Geyikli Kilise’nin özellikleri de görülmeye değer güzelliktedir.
Yeraltı Seramik Müzesi-Güray Müze
Kapadokya’nın Avanos bölgesinde Hititler döneminden bu yana çömlekçilik geleneği olduğunu herkes bilir. Babadan oğula geçen söz konusu zanaat, Avanos’u değerli kılan en büyük hazinelerden biridir.
Çağdaş müzecilik amacıyla Avanos ilçesi sınırlarında bulunan Güray Müze, bu bölgenin en büyük müzesi konumundadır. İçerisindeki sosyal etkinlik alanları, teşhir salonları ve daha birçok hizmet birimleri bulunmaktadır.
Yerden 20 metre aşağıda yaklaşık 1600 m²’lik bir Alana oyulmuştur. Dünyanın ilk ve tek yeraltı müzesi konumundadır.
Antik Eserler Salonu, Modern Eserler Salonu, Sergi Salonu ile üç bölümden oluşuyor.
Müze, ziyaretçilerini gündüz ağırlarken, akşam saatlerinde ise seminerler, yemekli toplantılar, dans gösterileri, semazen gösterileri, konserler ve daha birçok organizasyonlara bunun için ayrılan özel salonunda hizmet sunmaktadır. Yaklaşık 400 kişiye hizmet verme kapasitesine sahiptir.
Güray Seramik ve Çömlekçilik, buradaki görevini 1843 yılından beri yerine getiriyor ve çömlekçiliğin nasıl bir şey olduğunu bizlere muazzam bir şekilde sergiliyor.
Ürgüp
Kapadokya’da gezilecek yerler ile ilgili bir diğer yer Ürgüp. Kapadokya’nın en büyük yerleşim yeri konumundadır ve adına Üç Güzeller dediğimiz muazzam üç Peri Bacasına sahiptir.
Bizans döneminde dini merkez olduğu için büyük değer taşıyor. Bizans, Roma, Selçuklu ve Osmanlı’ya ev sahipliği yapmıştır.
Gece hayatı konusunda da Kapadokya’nın en aktif bölgesidir. Şarap evleriyle dolu olan Ürgüp’te, aynı zamanda kayadan ambarlar da bulunmaktadır.
Üç Güzeller
Rivayete göre çok uzun zaman önce yaşamış bir kralın dünyalar güzeli bir kızı varmış. Fakat kız çobanın biriyle birbirlerine karşı çok büyük aşk beslemeye başlamışlar. ‘’Koskoca kralın dünyalar güzeli kızı bir çobana aşık olamaz’’ düşüncesindeki kral evlenmelerine izin vermez. Fakat çoban ve kızın arasındaki aşk o kadar büyükmüş ki kralın kızı çobana kaçmış. Gel zaman git zaman ikilinin dünyalar tatlısı bir çocuğu olur. Çoban ve kız, kralın torununu gördüğü zaman onları affedeceğini düşünür ve saraya doğru yola koyulurlar. Ne yazık ki bu sevimli aile, sarayın kapısından içeri giremeden kralın gazabıyla karşılaşırlar. Kral, içinde öyle büyük bir öfke barındırıyormuş ki, askerlerine onları öldürmelerini emretmiş. Yakalandıkları zaman öleceklerini bilen kız, Allah’a ‘’bize bir mucize göster ve bizi bu azaptan kurtar’’ diye dua etmiş. Allah kızın dualarını kabul ederek ikisini de taşa çevirmiş.
Adına Üç Güzeller dediğimiz Peri Bacaları, iki büyük ve bir küçük Peri Bacasından oluşuyor. Yani anne, baba ve çocuk.
Kapadokya’da en çok fotoğrafı çekilen yerdir burası. Aynı zamanda da diğer Peri Bacaları’ndan farklı kılan şeyse Üç Güzeller’in şapkalı olmasıdır.
Ürgüp Müzesi
Temenni Tepesi’nde yer alan Ürgüp Müzesi, tek kubbeli bir yapıya sahiptir. Müze, ziyaretçilere kapılarını 1971 yılında açmıştır.
Müzenin girişinde Mustafapaşa’da yapılan kazılar sonucunda bulunan 10 milyon yıllık dişi mamut fosili sergilenmektedir.
Müzede yer alan teşhir salonunda ise eski Turunç Çağı, Helenistik ve Roma dönemine ait el yapımı eşyalar sergileniyor.
